Vrouwen in de bouw

Het voelt als een unicum: in een branche die bekend staat als een mannenwereld, zitten we aan tafel met drie ambitieuze dames die zich als een vis in het water voelen in de bouwsector. Ze hebben hun plek verworven en willen niet anders meer. Alle drie maakten ze de overstap vanuit een onverwachte hoek en is het hun vader die een grote rol van betekenis speelt. Mensen verwachten vaak dat hun oudere broer in het bedrijf stapt. Een veelgehoorde vraag, waarmee ze op geheel eigen wijze korte metten maken. We vragen ons af: hoe kijken zij zelf eigenlijk naar de rol van de vrouw in de bouw?

We treffen elkaar in de TechnoHUB in Woerden. Een passende omgeving waar een nieuwe generatie vaklieden praktijklessen volgt op het gebied van bouw en interieur. Enthousiast schuiven Vivian Brouwer (31), Liza Wouters- Njoo (30) en Romana Punt (26) aan. We raken direct in gesprek over het uitvoeren van werk in het centrum van Amsterdam en de uitdagingen die dat met zich meebrengt.

Van binnen naar buiten kijken

Voor Vivian is het een bewuste keuze hier geen klussen aan te nemen: “Hoe houd je je monteurs gemotiveerd als ze geweerd worden qua verkeer? vraagt ze zich af. Dakdragers bemoeilijken het parkeren in parkeergarages, terwijl personenauto’s vaak op plekken buiten de garages staan. Met elektrisch rijden ben je dan wel een voorloper, maar om een nieuw en goed ingericht wagenpark te vervangen is nogal een keuze”. Typerend voor hoe Vivian van binnen naar buiten kijkt en feeling heeft met de jongens op de werkvloer. Ze loopt dan ook al tien jaar met hen mee in de uitvoering. In januari 2024 nam Vivian het bedrijf over en doet operationeel alles. “Mijn vader (Peter Brouwer) had de zaak 30 jaar en heeft deze ook weer overgenomen van zijn vader, vertelt ze”. Zelf staat Vivian nog één dag in de week op de steiger. Daarnaast doet ze al het werk eromheen. Van planning, inkoop en aansturing tot begeleiding van alle projecten. Vivian: “Mijn streven is om zeventig procent van de tijd te besteden aan werkzaamheden op kantoor en dertig procent buiten te zijn”. Voor de losse verkoop van materialen en facturatie is collega Betsy in dienst op het kantoor in Soest. Als afgestudeerd dierenartsassistente voelt Vivian zich in deze wereld veel meer op waarde geschat en wordt blij van de vrijheid en verantwoordelijkheid.

Vivian: “niet klagen maar dragen”

Ook de vaste ploeg van vijf mannen vinden het prima met Vivian aan het roer, vooral omdat ze meer gestructureerd en planmatiger te werk gaat. “De jongens zeggen dat het nu beter geregeld is. Mijn vader is wel heel makkelijk, hij stuurt de jongens gerust op pad met een half adres. Kan ik om 07.00 uur terecht? Ja, ik geloof het wel, zegt hij dan”, vertelt ze met een glimlach. Hoe gaat het dan op fysiek vlak? Vragen we ons af. “Fysiek is het soms zwaar op de bouw, maar mannen zijn nooit te beroerd om te helpen. Als je je niet beter voordoet dan je bent, zijn ze aardig en behulpzaam. Bovendien zijn we bij echt zwaar werk zoals het plaatsen van wanden altijd samen”, zegt ze. Naast spierkracht wordt ook kennis benut. Door een monteur te betrekken bij een offerte of hem mee te nemen bij het opnemen van een klus. Al komt dat niet zo vaak meer voor.

Aansturen buiten de vaste patronen

Bij Liza ligt dat net weer anders: “Het is mijn kracht dat ik technisch niet alles weet. Omdat ik niet denk in techniek, ben ik aanvullend, stelt ze. Binnen het familiebedrijf is Liza de schakel tussen uitvoering en directie. Ze heeft contact met alle uitvoerders over waar zij tegenaan lopen in het werk, bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid. Deze input koppelt zij terug. “Met Wouters Totaal Afbouw verzorgen we de droge en natte afbouw voor de grotere aannemers in Nederland maar ook de lokale particulieren. Je komt ons tegen in het gebied van zo’n 100 kilometer rondom Amersfoort. Voornamelijk in het midden en Westen zitten we in de nieuwbouw, maar doen ook transformaties en renovaties. De platte organisatie bestaat uit 50 man eigen personeel en zo’n 200-300 man in een flexibele schil”, vertelt Liza. Na een studie in Facility Management begon ze zeven jaar geleden als kwaliteitsmanager om de processen en de bouw te leren kennen. Nu probeert ze eens in de vier weken op de bouw te zijn om aansluiting te vinden met de praktijk.

Hollen of stilstaan

Net als Vivian heeft Liza de ambitie op termijn eigenaar te worden van het bedrijf van haar vader (Theo Wouters): “De bouw is een heerlijke, gekke branche, zegt ze. Met veel mogelijkheden waardoor je in beweging moet blijven”. Zo liggen goede vaklui niet voor het oprapen en is Wouters zelf mensen gaan opleiden door te kijken naar capaciteiten en potentie. “We zien steeds meer vrouwen op functies waar zij eerder niet zaten. Zoals op ons bedrijfsbureau en de verkoop. We proberen met BIM meer te doen door mensen van de opleiding te halen. Ook vanuit die hoek zien we een aanloop van vrouwen”. Het plaatje moet kloppen, in balans zijn en meebewegen met het werkaanbod. Zo zijn koopprojecten opgeknipt in deelplannen terwijl het werk in de huur doorloopt. “De nieuwbouw van woningen zie ik aan het einde van het jaar wel weer pieken”, blikt Liza vooruit.

Vastbijten in de materie

Romana komt voor haar gevoel net om de hoek kijken, maar doet ondertussen alles wat haar vader (John Punt) doet. Calculeren, werk voorbereiden, kleine werken opnemen en meegaan naar grotere werken. Bouwvergaderingen bijwonen en meekijken met de planning. Al drie jaar probeert ze elke week langs te gaan op de bouw. Ook Romana heeft als doel het bedrijf over te nemen: “Sinds een paar maanden zie ik het voor me en durf ik het echt uit te spreken, zegt ze met een bescheiden maar vastberaden glimlach. Het mooiste vind ik het wanneer ik dingen ga begrijpen. Hoe
een systeemplafond in elkaar zit. De profielen snappen, omrekenen hoeveel materialen je nodig hebt. Ja, ik geniet er echt van als de kwartjes vallen”. Vanuit de horeca en mode volgt ze nu dan ook de praktijkopleiding tot plafond- en wandmonteur om zich het vak eigen te maken.

Niet de strot in duwen

Avanti Systeembouw werkt met een flexibele schil van zzp-ers. “Daar werken we al 20 jaar mee, vertelt Romana. We zijn met zes mensen op kantoor en vinden het fijn om ‘klein’ te blijven. Zo bewegen we prima mee met het werkaanbod”. De jongens op de bouw neemt ze serieus. “Het is toch prachtig, wat zij maken”, stelt ze trots. Daarnaast werken er twee dames op de administratie. “De hartjes van het bedrijf: ze doen ontzettend veel en lossen veel dingen op”. Hoewel Romana het werken van vrouwen in de bouw aan niemand wil opdringen, is de verdeling bij Avanti mooi in balans. Haar vader is begonnen bij zijn vader en heeft hard moeten vechten voor waar hij nu staat. Hoe is het dan om zo dagelijks samen te werken? “We lijken op elkaar en hebben allebei weinig geduld. Toch kunnen we veel van elkaar hebben en geniet ik ervan om zoveel met mijn vader te zijn”, stelt ze. Zo divers als deze dames, zo ook de door hen geliefde sector.

De kracht van diversiteit: Drie stellingen over de rol van vrouwen in de bouwsector

1 Vrouwen worden nog steeds ondervertegenwoordigd in de bouw

Helaas wel. En dat terwijl het juist een wereld is waarin we zoveel van elkaar kunnen leren, stelt Romana. Ze ontmoet steeds nieuwe mensen, ziet nieuwe projecten en leert snel te schakelen. “Mensen zijn vaak positief verrast wanneer je als vrouw zegt in de uitvoering te werken, valt Vivian bij. Ook in de samenwerking zijn voordelen: mannen ontdooien sneller en kunnen meer van je hebben. Ze doen graag iets voor je in het werk. Een koofje maken of sjouwen, als ze zien dat je gewoon hard werkt. Laten we eerlijk zijn, als vrouw krijg je zulke dingen toch sneller voor elkaar!” Waar een man vaak handelt vanuit een actie/reactie instinct, kunnen vrouwen situaties goed aanvoelen waardoor je anders gaat handelen, zegt Liza. Ook zijn we nauwkeurig en van de structuur. Vrouwen spelen een belangrijke rol in de bouw en voor de diversiteit is dat een goede ontwikkeling.

2 Vooroordelen vormen een obstakel voor vrouwen in de bouw

Uitdagingen zijn er altijd en overal. Liza denkt dat er een beeld heerst dat het lastig is om je staande te houden als vrouw in een mannenwereld. Terwijl het niet altijd waar is, omdat mannen vrouwen in de bouwwereld ook toejuichen. Het leerproces is pittig, maar als je zelf iets kan monteren is dat een groot goed, volgens Vivian. De beloning is veel vrijheid en alles ís te leren. Volgens Romana wordt nog wel eens op mensen in de bouw neergekeken. Maar, ga het maar eens doen. Je moet rekenen terwijl je op de steiger staat. Het werk wordt onderschat. Zelf is ze er een sterker persoon van geworden en krijgt ze er energie en waardering voor terug.

3. De bouwsector kan meer vrouwen aantrekken én behouden

Vivian ziet hierin een rol voor de grotere bouwbedrijven, opleiders en branchevereniging: zij kunnen het vak promoten en de vrouw in de bouw goed positioneren. Volgens Liza mag er meer focus op het vertalen van de sfeer in de branche. Hoe voelt het nu echt? Laat mensen meekijken in de praktijk en op alle lagen van het bouwbedrijf, van kantoor tot de werkvloer. Door social media in te zetten en open dagen te organiseren waar leerlingen bedrijven en projecten kunnen bezoeken. En als vrouw spreken op scholen. “Dát is waar je mensen moet enthousiasmeren”, stelt Romana.
Tenslotte heeft het drietal een advies voor wie een loopbaan in de bouw overweegt: “Gewoon doen, zegt Romana stellig. Veel luisteren, kijken en meedoen!”. Vivian is het daarmee eens: “De bouw is een mooie wereld om in te zijn. Soms is het vroeg, koud of sta je op de tocht. De voldoening is des te groter. De sfeer op de werkvloer ligt helemaal aan jezelf. Meng je in het gesprek, zie aandacht als een compliment en heb het gezellig!”. Liza slaat de spijker op zijn kop: “Een eerste indruk kun je maar één keer maken. Als je iets verkeerd zegt terwijl je doet alsof je er verstand van hebt,
dan geloven ze je nooit meer. In haar ervaring krijg je sympathie wanneer je interesse toont. Mannen nemen je op in hun midden en zijn bereid te helpen. Daar kunnen vrouwen onderling nog wat van leren”, lacht ze.

De oudere broers van deze vakvrouwen zijn trots omdat ze bewijzen dat buiten de hokjes denken loont. Vivian: “Ja, die heb ik, zeg ik als mensen laten blijken dat mijn broer de meest logische keuze is voor het bedrijf. Dan volgt er altijd een vragende blik. Nee, die wil niet. Punt!”. Zo veel is duidelijk: deze dames staan hun mannetje en timmeren goed aan de weg. Ze zijn trots op het werk en weten waar ze voor staan. En dát is goud waard!